اکسیژن ساز خانگی

اگر در خانه نشسته‌اید و به جنگلی پر از هوای خوب فکر میکنید، اگر امکان رفتن و تجربه چنین سفر و تجربه‌ای را در حال حاضر ندارید شاید یک دستگاه اکسیژن ساز بتواند به کمک شما بیاید. تنوع و کاربرد این دستگاه بسیار متنوع است. از دستگاههای تولید اکسیژن بزرگ که در محیطهای صنعتی به کار میرود تا ورژنهای بیمارستانی و البته خانگی. در این مقاله سعی میکنیم شما را با معایب و مزایای دستگاه اکسیژن ساز خانگی آشنا کنیم و دیدی کلی راجع به این دستگاه جذاب که تجربه متفاوتی از زندگی در خانه را به شما میدهد، بدهیم.

معرفی دستگاه اکسیژن ساز

دستگاه اکسیژن ساز همان‌طور که از اسمش پیداست، اکسیژن موجود در یک محیط را تغلیظ کرده و افزایش می‌دهد. نوع صنعتی این دستگاه برای تامین اکسیژن مورد نیاز ازن ژنراتور، محیط‌های بیمارستانی، استخرهای پرورش ماهی و … کاربرد دارد؛ و از نوع خانگی آن برای تامین اکسیژن بیماران تنفسی استفاده می‌شود. امروزه این دستگاه‌ها در مدل‌های مختلف با ظرفیت اکسیژن‌دهی متفاوت موجود می‌باشند. در کنار دستگاه‌های «ازن ژنراتور» و دستگاه‌های «تهویه مطبوع»، استفاده از «اکسیژن ساز»ها برای تولید و تغلیظ اکسیژن بسیار رایج شده است.

در حالی‌ که میزان معمول اکسیژن در هوای پیرامون ما حدود 21% است، برخی از بیماران به دریافت 100% اکسیژن نیاز دارند. همین امر باعث شد تا دستگاه‌هایی با قابلیت تولید اکسیژن با خلوص کامل، وارد بازار شوند. علاوه بر کاربرد در پزشکی، در حوزه صنعت نیز از دستگاه تولید اکسیژن رای تهیه ورودی اولیه دستگاه «ازن ساز» استفاده شد. این دستگاه با بالا‌بردن درصد خلوص اکسیژن ورودی، کارایی و راندمان دستگاه مولد ازن را افزایش می‌دهد.

طرز کار دستگاه مولد اکسیژن

شیوه‌ی عملکرد «اکسیژن ساز»ها، بسیار شبیه به دستگاه‌های «تهویه مطبوع» است. این دستگاه‌ها از هوای موجود در محیط استفاده می‌کنند و با اعمال تغییراتی در آن، هوای تازه را به محیط بازمی‌گردانند. دستگاه «اکسیژن ساز» برای تغلیظ‌کردن هوای محیط، از سیلندرهای زئولیت‌ استفاده می‌کند. این ماده معدنی (زئولیت) که عمدتاً از آلومینوسیلیکات تشکیل شده به عنوان جاذب سطحی کاربرد دارد.

این دستگاه با کمپرس‌کردن هوای داخل اتاق (متشکل از 78 درصد نیتروژن، 1 درصد آرگون و 21 درصد اکسیژن)، نیتروژن آن را از بین می‌برد و میزان اکسیژن آن را تا درجه خلوص 97%، افزایش می‌دهد. گاز اکسیژن تولیدشده از سیلندرهای زئولیت خارج شده و در مخزن اکسیژن دستگاه ذخیره می‌گردد. بخشی از اکسیژن تولیدشده وارد لیوان مرطوب‌کننده شده و درنهایت توسط بیمار تنفس می‌شود و یا در محیط پخش می‌گردد. «اکسیژن ساز» با اتصال به یک منبع برق و یا باتری‌های قابل‌ شارژ کار می‌کند.

بخشهای مختلف دستگاه تولید اکسیژن

مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده دستگاه «اکسیژن ساز» شامل موارد زیر است:

فیلترها: دستگاه‌های «اکسیژن ساز» دارای سه فیلتر هستند. این فیلترها برای جذب آلودگی‌ها، گرد و غبار و باکتری‌های موجود در محیط کاربرد دارند. نکته حائز اهمیت در مورد این فیلترها، توجه به نظافت و شست‌وشوی آن‌هاست تا دستگاه، اکسیژنی پاک تولید نماید.

کمپرسور هوا: هوای محیط پس از عبور از فیلترها به کمپرسور هوا وارد شده و فشرده می‌گردد.

دریچه متحرک: این دریچه درواقع رابط میان کمپرسور هوا و سیلندرهای زئولیت دستگاه می‌باشد.

سیلندرهای زئولیت: سیلندرهای زئولیت با جذب گاز نیتروژن و انتقال آن از یک ستون به ستون دیگر، گاز اکسیژن را افزایش می‌دهد و در حقیقت عمل اصلی تغلیظ اکسیژن را رقم می‌زند.

مخزن اکسیژن: پس از فرآیند جذب نیتروژن، اکسیژن‌های تولیدشده در مخزن اکسیژن ذخیره می‌گردند.

فلومتر: فلومتر با مقیاسی براساس لیتر بر دقیقه، میزان اکسیژن خروجی از دستگاه را تنظیم می‌نماید. برای تنظیم میزان اکسیژن، فلومتر در بخش خارجی دستگاه قرار گرفته است.

لیوان مرطوب کننده: برای تامین رطوبت اکسیژن تولید شده در بخش خروجی دستگاه از مخزن مرطوب کننده استفاده شده است.

انواع دستگاه‌های اکسیژن ساز

دستگاه‎های کاربردی «اکسیژن ساز»، عمدتا در دو نوع ثابت و متحرک (پرتابل) موجود هستند. علاوه بر این، «اکسیژن ساز»ها را می‌توان براساس حجم مخزن آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم کرد. رایج‌ترین حجم موجود از این دستگاه‌ها در بازار 5، 8 و 10 لیتری می‌باشد. جدا از این موارد، «اکسیژن ساز»ها از نظر کارکرد به دو دسته ممتد (continuous) – که اکسیژن را به طور مداوم و بدون توقف تولید می‌کند- و «اکسیژن ساز» پالسی (impulse) – که اکسیژن را در بازه‌های زمانی کوتاه تولید می‌کند- تقسیم می‌شوند. اما مهم‌ترین دسته‌بندی «اکسیژن ساز»ها، براساس موارد استفاده آن‌ها صورت می‌گیرد. براین‌اساس، این دستگاه‌ها به سه نوع صنعتی، بیمارستانی و خانگی تقسیم می‌گردند.

دستگاه اکسیژن ساز صنعتی

نوع صنعتی دستگاه «اکسیژن ساز» در صنایع شیشه، فولاد، و کاغذ‌سازی کاربرد دارد. علاوه بر این، در مراکز آموزشی و پژوهشی، و آزمایشگاه‌ها نیز از این دستگاه استفاده می‌گردد. دستگاه «اکسیژن ساز» صنعتی در تصفیه آب آشامیدنی، تصفیه آب استخرها، و حوضچه‌های پرورش ماهی نیز پرکاربرد است. یکی دیگر از کاربردهای بسیار مهم این دستگاه، در زمینه‌ی تولید ازن است؛ به این شکل که از «اکسیژن ساز»ها برای افزایش درصد خلوص اکسیژنِ  هوای ورودی به «ازن ساز» استفاده می‌شود.

«اکسیژن ساز»های صنعتی، با پمپی مخصوص هوای محیط را به درون دستگاه کشیده، اکسیژن موجود در آن را جدا می‌کنند و از این طریق اکسیژن خالص تولید می‌نمایند. این دستگاه‌ها نسبت به «تهویه مطبوع»های قدیمی، بهتر عمل می‌کنند و مقرون‌به‌صرفه هستند. «اکسیژن ساز»های صنعتی که تا 94% اکسیژن خالص تولید می‌نمایند، برای محیط‌ زیست ضرری ندارند و هیچ‌گونه آلودگی‌ای تولید نمی‌کنند. علاوه بر این، این دستگاه‌ها از نظر خطر نشتی و آتش‌سوزی، بسیار ایمن هستند.

اکسیژن ساز بیمارستانی

دستگاه «اکسیژن ساز» بیمارستانی، یکی از مهم‌ترین تجهیزات بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و کلینیک‌ها به‌شمار می‌آید. این دستگاه نسبت به کپسول اکسیژن کارایی بهتری داشته، کم‌صداست و به شارژ مجدد نیازی ندارد. دستگاه «اکسیژن ساز» بیمارستانی دارای قابلیت تنظیم فشار اکسیژن بوده و دارای چراغ هشدار برای افت اکسیژن خالص است. این دستگاه همچنین درزمان قطع برق هشدار می‌دهد. استفاده از این دستگاه در موارد زیر بسیار رایج است:

• تنظیم گردش خون و جلوگیری از بالا‌رفتن فشار خون در سالمندان
• کمک به درمان بیمارانی با مشکلات قلبی، عروقی و ریوی
• افزایش خون‌رسانی به بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن
• کمک به رشد جنین در دوران بارداری مادران
• کمک به حفظ زیبایی و سلامت پوست

دستگاه اکسیژن ساز خانگی

دستگاه اکسیژن ساز خانگی عمدتا برای بیماران دارای مشکل تنفسی و ریوی کاربرد دارد. این دستگاه هوای موجود در محیط خانه را به اکسیژن خالص تبدیل می‌نماید. اکسیژنی که این دستگاه تولید می‌کند برای ریه ضرری ندارد و با بافت آن سازگار است.  نوع خانگی این دستگاه، 80 درصد از نیتروژن موجود در محیط را به 94 درصد اکسیژن خالص تبدیل می‌کند.

اکسیژن سازهای خانگی معمولا از نوع ثابت هستند، اما با استفاده از یک باتری قابل‌ شارژ می‌توان آن‌ها را به نوع قابل‌ حمل نیز تبدیل کرد. این دستگاه برای بیماران دارای تنگی نفس و آسم، کسانی که دارای مشکلات حاد تنفسی هستند و افرادی که به انسداد ریه دچار شده‌اند، مفید است. علاوه بر این، استفاده از اکسیژن ساز ها برای بیماران با مشکلات قلبی و سالمندانی که نیاز به استنشاق هوای پاک و تازه دارند، بسیار توصیه می‌شود.

تاثیر استفاده از اکسیژن ساز بر بدن انسان

اکسیژنی که از طریق دستگاه «اکسیژن ساز» تولید می‌شود، فشاری تا 3 برابر بیشتر نسبت به فشار اتمسفر دارد. در نتیجه در این روش میزان اکسیژن استنشاقی توسط فرد تا 15برابر افزایش می‌یابد. این میزان اکسیژنِ مازاد از طریق ریه در پلاسمای خون حل می‌شود و به بخش‌های مختلف بدن می‌رسد. تاثیر اکسیژن بر بخش‌ها و بافت‌های مختلف بدن متفاوت است. اما به طور کلی می‌توان گفت مهم‌ترین تاثیر آن در تسریع بهبود و بازسازی بافت‌های بدن است و از این طریق می‌تواند جان بسیاری را نجات دهد.

نکاتی برای نگهداری از اکسیژن ساز خانگی

برای افزایش طول عمر دستگاه‌های اکسیژن ساز خانگی بهتر است آن‌ها را از وسایلی که پرز و یا گرد و غبار زیاد تولید می‌کنند، دور نگه دارید. فاصله این دستگاه باید با شوفاژ، شومینه و بخاری حفظ شود. از نگهداری دستگاه در محیط‌های باز اجتناب کنید. دستگاه را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید. برای افزایش کارایی دستگاه، پس از هر 7 الی 8 ساعت استفاده از آن، نیم ساعت دستگاه را خاموش کنید. لیوان مرطوب‌کننده «اکسیژن ساز» را هر هفته تعویض کنید و فیلترها را هفته‌ای یک‌بار شست‌وشو دهید.