فرآیند تصفیه فاضلاب شامل 8 مرحله می باشد، با غربالگری و حذف شن شروع می شود و به دفع پساب ختم می گردد. در این مقاله در مهاب کامل در مورد این 8 مرحله صحبت کرده ایم.
مرحله اول: برداشتن تکه ها و وسایل بزرگ
در این مرحله موانع، تکه ها و قطعات بزرگ موجود برداشته می شوند و از بین می روند تا به پمپ ها، شیرآلات و سایر تجهیزات آسیب وارد نشود. فرآیند تصفیه فاضلاب ها و هر آبی که در خانه ها استفاده شده است مانند شست و شوی توالت، شستن ظروف، استحمام و آب تولید شده از مصارف صنعتی با همین مرحله شروع می شوند و برای مراحل بعدی آماده می‌گردند.
کیفیت فاضلاب ورودی توسط سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) تعیین می شود و توسط سازمان ملی تخلیه آلاینده ها (NPDES) تایید می‌گردد. طبق استانداردهای سازمان حفاظت از محیط زیست، فاضلاب تصفیه شده و تمیز باید کیفیتی نزدیک به کیفیت آب های سطحی داشته باشد. این سازمان همچنین استاندارد هایی در مورد کیفیت و میزان آلاینده های موجود در فاضلاب تعیین کرده است. اگر فاضلاب گندزدایی شده تمام استانداردهای این 2 سازمان را داشته باشد، به آن اجازه دفع و تخلیه داده می‌شود. به طور متوسط BOD فاضلاب 200 میلی گرم در لیتر است، براساس این استانداردها پساب بعد از تصفیه باید دارای BOD کمتر از 30 میلی گرم در لیتر باشد. یک تصفیه خانه فاضلاب باید این استانداردها را رعایت کند و انتظارات را برآورده نماید، در غیر این صورت با جریمه و یا مجازات روبرو می‌شود.
در مرحله غربالگری موانع تمام موارد و آیتم های درشت و بزرگ از داخل فاضلاب برداشته می شوند و فاضلاب برای مراحل بعدی آماده می‌گردد. اگر موانع و قطعات درشت همان اول از بین نروند، می توانند به پمپ ها آسیب برسانند و مانع جریان فاضلاب شوند. برای خارج کردن وسایل بزرگ معمولا از یک صفحه میله ای استفاده می شود و قطعات و تکه های خارج شده به محل دفن زباله برده می‌شوند.
مرحله دوم: غربالگری شن و ماسه
در این مرحله از تصفیه فاضلاب تمام شن و ماسه های موجود در فاضلاب با عبور از یک محفظه شن، از بین می‌روند. شن و ماسه ریز هستند و به راحتی به داخل فاضلاب نفوذ پیدا می‌کنند اما باید از بین بروند تا به پمپ ها و تجهیزات آسیب وارد نکنند و بر روی جریان پساب تاثیری نگذارند. محفظه های شن انواع مختلفی دارند که عبارتند از افقی، عمودی و گرداب. این محفظه ها دارای سوراخ های بسیار کوچکی هستند و سنگریزه ها و شن و ماسه ها را از جریان فاضلاب جدا می‌کنند و به مخزن قرار گرفته در پایین خود انتقال می دهند. شن و ماسه فیزیکی هستند و در همین مرحله از بین می روند اما مواد آلی و آلاینده ها در مرحله بعدی نابود می شوند.
مرحله سوم: تصفیه اولیه
در تصفیه اولیه مواد آلی و مواد جامد موجود در فاضلاب از آن جدا می شوند. فاضلاب به داخل مخزن تصفیه پمپاژ می شود و مواد آلی و جامد درون آن توسط هضم کننده لجن از بین می روند. برای تصفیه اولیه از مخزن هایی به نام شفاف کننده استفاده می شود که این مخزن ها 10 سانتی متر عرض و 17 سانتی متر طول دارند. مواد جامد به پایین این مخزن منتقل می شوند و فاضلاب تمیز و تصفیه شده وارد مخزن می شود.
البته بازدهی مخزن شفاف کننده به میزان جریان فاضلاب بستگی دارد. اگر جریان فاضلاب خیلی سریع باشد، مواد جامد فرصت فرو رفتن به پایین مخزن را ندارند و کیفیت نهایی پساب خوب نمی‌شود. اگر جریان فاضلاب خیلی کند باشد، میزان پساب تصفیه شده کاهش پیدا می کند و عملیات تصفیه اولیه خیلی طول می کشد. با تنظیم درست دستگاه تصفیه توسط اپراتور، می توان سرعت تصفیه اولیه و کارایی و بازدهی دستگاه را بالاتر برد. پس از تکمیل مرحله تصفیه اولیه، 25 تا 50 درصد مواد جامد موجود جدا شده و از بین می‌روند.
جامداتی که به داخل مخزن صاف کننده می ریزند، به عنوان لجن شناخته می شوند و به طور منظم پمپاژ می شوند تا بر روند جداسازی و تصفیه تاثیر نگذارند. لجن تولید شده بعد از تصفیه اولیه فاضلاب دور ریخته می شود و معمولا به عنوان کود استفاده می‌گردد.
مرحله چهارم: هوادهی
هوا با تبدیل آمونیاک به نیترات، اکسیژن لازم برای تکثیر و رشد باکتری ها را تامین می‌کند و برای این کار به مخزن یا حوضچه هوادهی پمپاژ می‌شود. باکتری ها مولکول های اکسیژن را از مولکول های نیترات جدا می‌کنند و اکسیژن را به گاز نیتروژن تبدیل می‌نمایند. هوادهی هم می تواند از طریق پمپاژ و خنثی سازی هوا در مخزن انجام شود و هم می تواند از طریق تحریک تهاجمی هوا صورت بگیرد.
در فرآیند تصفیه فاضلاب، برای تجزیه مواد آلی و باکتری ها، از مخزن هوادهی استفاده می‌شود. وظیفه اصلی مخزن هوادهی پمپاژ اکسیژن به داخل مخزن و سرعت بخشیدن به تجزیه مواد آلی است. برای از بین رفتن باکتری ها و آلاینده ها باید سطح گاز اکسیژن موجود در فاضلاب زیر 2 PPM باشد. در این مرحله به طور مداوم میزان اکسیژن محلول، آمونیاک و نیترات اندازه گیری می‌شود.
BOD نیز یک پارامتر مهم و کلیدی دیگر است که باید در این مرحله حتما اندازه گیری شود. BOD به معنای میزان اکسیژن بیوشیمیایی فاضلاب است و یک شاخص برای میزان مواد آلی موجود و تعیین اثر بخشی تجزیه مواد آلی می‌باشد. در مرحله هوادهی تعدادی آزمایش دیگر نیز بر روی فاضلاب انجام می‌شود. مثلا سرعت تجزیه مواد آلی، PH موجود، میزان اکسیژن محلول، مقدار جامدات معلق، سرعت جریان فاضلاب، زمان نگهداری مواد جامد و مقدار زمانی که باکتری در محفظه هوادهی باقی می‌ماند، سنجیده و بررسی می شود. توجه داشته باشید نظارت دقیق و مداوم فاضلاب برای اطمینان از BOD آن ضروری است.
مرحله پنجم: تصفیه ثانویه
انواع فاضلاب تصفیه شده برای تصفیه ثانویه، به داخل یک صاف کننده پمپاژ می شود و تمام مواد و رسوبات آلی باقی مانده در آن ته نشین می‌گردد. فاضلاب خارج شده از مرحله هوادهی، ممکن است باز هم دارای آلاینده، مواد جامد و مواد آلی باشد. به همین دلیل به داخل یک صاف کننده ثانویه جریان می یابد و هر نوع ماده جامد یا دانه بسیار کوچک در ته مخزن فرو می‌رود.
به این مواد جامد کوچک و ریز دانه ها، لجن فعال گفته می‌شود. لجن فعال از باکتری های فعال زیادی تشکیل شده است. لجن فعال تصفیه می شود و طی تصفیه غلظت باکتری های درون آن و سرعت تجزیه مواد آلی افزایش می یابد. پساب خارج شده از صاف کننده ثانویه دارای مواد آلی و آلاینده های بسیار کمی است.
مرحله ششم: گند زدایی (کلر زنی)
در این مرحله کلر برای از بین بردن مواد آلی و باکتری های باقی مانده به فاضلاب اضافه می‌شود. اکثر باکتری ها و آلاینده های موجود در فاضلاب در مرحله هوادهی از بین می‌روند اما برای گندزدایی نهایی باید یکبار دیگر پساب از نظر وجود یا عدم وجود باکتری آزمایش شود. غلظت بالای باکتری ها (بالاتر از یک حد مشخص) باعث می‌شود که آن‌ها دیگر در محیط آزاد نشوند و تزریق کلر موجب بالا رفتن غلظت باکتری های موجود می‌شود.
کلر رایج ترین و ارزان ترین نوع ماده ضدعفونی کننده است اما ازن و ضدعفونی کننده UV محبوبیت بیشتری دارند و بیشتر استفاده می‌شوند. بعد از گندزدایی و ضدعفونی کردن نهایی، سطح کلر موجود در فاضلاب تست می‌شود و اگر در سطح قابل قبولی باشد، برای دفع و ورود به محیط زیست تایید می‌گردد.
مرحله هفتم: تست و تجزیه فاضلاب
در این مرحله فاضلاب مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد و از نظر سطح PH، مقدار آمونیاک، نیترات، فسفات، اکسیژن محلول و میزان کلر بررسی می شود. فاضلاب و پساب باید با مشخصات و استانداردهای سازمان ملی تخلیه آلاینده ها، مطابق باشد و تمام موارد گفته شده در حد نرمال و استاندارد باشد تا فرآیند تصفیه فاضلاب تایید و مجوز تخلیه آن صادر شود.
مرحله هشتم: دفع پساب
در مرحله آخر، فاضلاب و پساب کاملا تمیز و تصفیه شده است و مجددا به محیط وارد می شود. البته برای اطمینان از فرآیند تصفیه فاضلاب، هوادهی آن باید به طور مداوم انجام شود. بعد از انجام تمام آزمایش ها بر روی پساب خروجی و مطابقت آن با مشخصات درج شده در مجوز تخلیه، فاضلاب برای دفع آماده می شود. بهتر است بدانید فاضلاب هایی که برای تخلیه مجوز ندارند، با جریمه و حبس احتمالی اپراتور مسئول مواجه می شوند.
برای تهیه پکیج تصفیه فاضلاب می‌توانید با کارشناسان ما در مهاب در ارتباط باشید